توغای ملیک(اویون)
توغای ملیک — آذربایجاندا ان چوخ یازقاباغی (بایرام‌قاباغی) گونلرده، ائلجه ده دیگر واختلاردا، اساساً اوشاق و گنجلر آراسیندا، گئنیش شکیلده اوینانیلان قدیم اویونلاریندان بیریدیر.
عومومی معلومات
[دَییشدیر]آذربایجا‌نین بیر چوخ بؤلگه‌لرینده موختلیف واختلاردا اوشاق و گنجلر آراسیندا تئز-تئز اوینانیلان "توغای ملیک" اویونو دا چوخ ماراقلیدیر.
"توغای ملیک" ماهنیسینی واختیله توی گئجه‌سی، گلین گردگی‌نین قاباغیندا دا اوخویارمیشلار:
چای آشاغی ایشیم وار، توغای ملیک! زرگرده گوموشوم وار، سالام علیکوم!
اویونون قایدالاری
[دَییشدیر]قایدایا گؤره، بو اویوندا دا ایشتیراکچیلار ایکی دسته‌یه بؤلونر، 5-10 (بعضاً 20-30 نفر) نفردن عیبارت اولان دسته‌لر سیرا ایله قارشی-قارشی‌یا دوراردی. بیرینجی دسته قاوال و ال چالا-چالا رقص ائدر، اوخویا-اوخویا او بیری دسته‌یه یاخینلاشاردی. اویوندا بؤیوک بیر جانلانما، شوخ احوالی-روحیه یاراناردی:
قارا آتین نالی‌یام، توغای ملیک!
اوستو ایپک خالی‌یام، سالام علیکوم!
دیم، دولاشما، اوغلان، توغای ملیک!
من اؤزگه‌‌نین مالی‌یام، سالام علیکوم!
بیرینجی دسته شعری اوخویوب گئری قاییداردی. ایکینجی دسته "اؤز" شعرینی اوخویا-اوخویا بیرینجی دسته‌یه طرف یاخینلاشار و جاواب اولاراق اوخویاردی:
قارا آت، میننم سنی، توغای ملیک!
یورغایلا سوررم سنی، سالام علیکوم!
منی یارا یئتیرسن، توغای ملیک!
مخمر چوللارام سنی، سالام علیکوم!
اویون بئلجه داوام ائدردی. عنعنه‌یه گؤره، جاواب سؤزو تاپمایان دسته‌‌نین بیر عوضوو او بیری دسته‌یه، ینی غالیب دسته‌یه کئچردی. عوضوونو ایتیرمیش مغلوب دسته "آی زری" آدلی ماهنی ایفا ائدردی:
آی زری، زری، زری،
وای زری، زری، زری،
قیزیل گوللر ایچینده
ایتیردیم نازلی یاری.
اویونون سونوندا ایشتیراکچیلارینی ایتیرمیش دسته اویونو اودوزموش ساییلیردی. اونون سون ایشتیراکچیسی غالیب دسته‌دن خواهیش ائدردی:
سیزه دیله‌یه گلمیشم،
بیزه دیله‌یه گلمیشم.
قیزیل سونبوللر گتیریب،
قیزا دیله‌یه گلمیشم.
غالیب دسته بیر نفری گئری قایتاراردی. بو ایکی ایشتیراکچی یوخاریداکی بندی تکرار ائدردی. ایتیریلمیش ایشتیراکچیلارین هامیسی گئری قایتاریلانادک اویون داوام ائتدیریلردی. عوضولرین سایی برابرلشندن سونرا اویون یئنیدن باشلاناردی.
