اورخون الیفباسی

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
Old Turkic script
Orkhon script
Онгинский памятник Бумын.png
A line dedicated to بومین خاقان in the Ongin inscription.
نوع
Alphabet
دیللراسکی تورکجه
چاغ
6th to 10th centuries
آنا سیستملر
Child systems
Old Hungarian
جهتRight-to-left
ISO 15924Orkh, 175
Unicode alias
Old Turkic
U+10C00–U+10C4F
اورخون الیفباسی ایله یازیلان داش یازیلارین بیری

اورخون الیفباسی تورکلر ساغیندان یارادیلان و ایشله‌نیله‌ن الیفبا دیر . تورکلر بۇ الیفبانین ایشله‌تمه‌گین ایکی یوزلوک میلاددان اؤنجه باشلیییپلر (بویوک هون خانلیغی) و میلادی 8نجی یوزلوکه‌جه بۇ الیفبا تورکلر آراسیندا ایشله‌نیلیپدیر . او چاغلاردان سوْنرا اویغور الیفباسی ، اوندان سوْنرا دا عرب الیفباسی بۇ الیفبانین یئرین توتوبلار .

بو الیفبا ایله یازیلان داش یازیلارین یاپ آدلینی اورخون منطقه‌سینده تاپیلان داش یازیلار دیرلار . الیفبانین آدلانماسی دا ائله بۇ داش یازیلارا باغلی دیر .

اورخون داش یازیلارینین وارلیغی "تاریخی جهانگوشا" آدلی کیتابدا ذیکر اولونوب دور [۱] و 1721نجی میلادی ایلده "مئسئرئشمیدئت" و "ایستیرالئنبئرگ" آدلی شخصلر ساغیندا عیلم دونیاسینا تانیلیپلار .[۲]

بو الیفبا ایله یازیلان یازیلارین تاپیلماق یئرلری اورخون ، یئنی‌سئیی ، تالاس ، تورپان ، آلتای و قازاقیستان دیر .[۳]

الیفبا[دَییشدیر]

اورخون الیفباسی
قوللانیم گؤسترگه‌لر Latin حرف چئوریسی و IPAچئوری یازیسی
Ünlüler Old Turkic letter A.svg A /a/, /e/
Old Turkic letter I.svg İ /ɯ/, /i/, /j/
Old Turkic letter O.svg O,U /u/, /o/, /w/
Old Turkic letter U.svg Ö,Ü /ø/, /y/, /w/
Ünsüzler Ünlü Uyumu
(¹) — Kalın,
(²) — İnce
ünlüler ile
Old Turkic letter B1.svg Old Turkic letter B2.svg B¹ (ab) /b/ B² (eb) /b/
Old Turkic letter D1.svg Old Turkic letter D2.svg D¹ (ad) /d/ D² (ed) /d/
Old Turkic letter G1.svg Old Turkic letter G2.svg G¹ (ag) /g/ G² (eg) /g/
Old Turkic letter L1.svg Old Turkic letter L2.svg L¹ (al) /l/ L² (el) /l/
Old Turkic letter N1.svg Old Turkic letter N2.svg N¹ (an) /n/ N² (en) /n/
Old Turkic letter R1.svg Old Turkic letter R2.svg R¹ (ar) /r/ R² (er) /r/
Old Turkic letter S1.svg Old Turkic letter S2.svg S¹ (as) /s/ S² (es) /s/
Old Turkic letter T1.svg Old Turkic letter T2.svg T¹ (at) /t/ T² (et) /t/
Old Turkic letter Y1.svg Old Turkic letter Y2.svg Y¹ (ay) /j/ Y² (ey) /j/
Sadece (¹) — /q/
Sadece (²) — /k/
Old Turkic letter Q.svg Old Turkic letter K.svg K (ak) /q/ K (ek) /k/

Tüm ünlüler ile
Old Turkic letter CH.svg /ʧ/
Old Turkic letter M.svg -M /m/
Old Turkic letter P.svg -P /p/
Old Turkic letter SH.svg /ʃ/
Old Turkic letter Z.svg -Z /z/
Old Turkic letter NG.svg -NG (eñ) /ŋ/
Birleşik Sesler + Ünlü Old Turkic letter ICH.svg İÇ, Çİ, Ç /iʧ/, /ʧi/, /ʧ/
Old Turkic letter IQ.svg IK, KI, K /ɯq/, /qɯ/, /q/
Old Turkic letter OQ.svg Old Turkic letter UK.svg OK, KO,
UK, KU,
K
/oq/, /qo/,
/uq/, /qu/,
/q/
ÖK, KÖ,
ÜK, KÜ,
K
/øk/, /kø/,
/yk/, /ky/,
/k/
+ Ünsüz Old Turkic letter NCH.svg -NÇ /nʧ/
Old Turkic letter NY.svg -NY /ɲ/
Old Turkic letter LT.svg -LT /lt/, /ld/
Old Turkic letter NT.svg -NT /nt/, /nd/
سؤزجوک آییرما ایمی Old Turkic letter SEP.svg یوخ
(-) — سؤزجوک سونوندا

اورخون الیفباسی‌نین یازماغی.pdf

قایناقلار[دَییشدیر]

  1. ^ تاریخی زبان و لهجه هایی تورکی ، جواد هیئت ، ص 36
  2. ^ یادیمانهایی تورکییی باستان ، دکتر حسین محمدزاده صدیق ، سیتادی نشریآثاری دکتر صدیق ، ص100
  3. ^ http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1