بایاتی
بایاتی لار تورک فولکولوروندا، چوخ دویغولو درین معنالی ،فلسفی ، اخلاقی ، اجتماعی فیكیرلر ایفاده ائدن قیسا ، ییغیجام كیچیك شعر پارچالاریدیر. بایاتی ان چوخ حس له ، هیجان‌لا اینسانلارین داخلی اضطرابلاری ایله علاقه دار یارانیر.
اؤرنک لر
[دَییشدیر]عاشیغین هاراییندان
ائل یاتماز هاراییندان
گونده بیر كرپیچ دوشور
عؤمرومون ساراییندان
یاتمیش ایدیم اویاندیم
درده ، غمه بویاندیم
داش اولسایدیم ، اریردیم
اینسانیدیم دایاندیم
بو داغین قاری منم
گون وورسا اریمنم
یوز ایل تورپاقدا یاتسام
عاشقم چورو منم
عاشقانه بایاتی لار
آراز اوسته ، بوز اوسته
كباب یانار كؤز اوسته
قوی منی اؤلدورسونلر
بیر آلا گؤز قیز اوسته
حیطلری گولبسر
دولانایدیم سربه سر
من سنی چوخ سئویرم،
سن منی بیر موختصر.
گئدیرم اوًلكه سندن،
قورخورام یول كسندن.
قوللارین سال بوینوما ،
آیریلدیم بلكه سندن.
بو گلن یار اولایدی،
الینده نار اولایدی
ایكیمیز بیر كوًینكده ،
یاخاسی دار اولایدی.
عزیزیم وطن یاخشی
كؤینگی كتان یاخشی
گزمگه غربت اؤلكه
اؤلمگه وطن یاخشی
عزیزیم خان ائیلر
خان دیوانین خان ائیلر
بیر باشا ایكی یومروق
اونو آنجاق خان ائیلر
باشقا موضوعلاردا غربت دن و فلك دن شكایت ، حكمتلی سؤزلر ، حقیقی دوستدان تعریف ، مرد اینسانلاری اؤیمك ، نامردلری ، یاغی دوشمنلری قارغیماق و ... دیر.
بایاتی دؤرد میصراع دان تشكیل اولموش بیر شعردیر . بایاتینین هر میصراعی 7 هیجا دیر. اوٍچونجو میصراعین قافیه سی آزاد دیر. آنجاق بیرینجی ، ایكینجی و دؤردوجو میصراعلار بیر - بیر لریله قافیه لنیرلر.
هارای ارشه لی یاندیم،
گول –بنؤوشه لی یاندیم.
بو عالمه اود دوشدو،
من تاماشالی یاندیم
من بو باغا گلمیشم،
یاغا-یاغا گلمیشم.
گتیرمیشم دردیمی
آغلاماغا گلمیشم
بیر چوخ بایاتیلاردا جیناسدان استفاده اولور. بایاتینین اصل سؤزو ایكی سون میصراعدا دئیلیر. ایلك ایكی میصراعدا بیر یا ایكی تصویر یاخود مستقل بیر سؤزلر وار كی ، اودا سون میصراعلار اوٍچون زمینه یارادیر . بایاتی فورموندا باشقا فولكلور نوعلاری دا وار ، ماهنیلاریمیزین بیرچوخو بایاتیدان عیبارتدیر. لایلالار آغیلار ، سایاچی سؤزلرینده ده بایاتی فورموندان ایستیفاده اولونموشدور.
باشقا اؤرنكلر
[دَییشدیر]گیردیم باغا گیلاسا،
الیمده گوموش كاسا.
من اوخورام بایاتی
یار گله قولاق آسا.
حیتینده موو گولو،
آلما گولو موو گولو.
ییخیلسین آرا دووار،
سنلن اولاق سووگولو.
باغیندا آلما گوزل،
نار گوًزل ، آلما گوًزل.
آختاریب ،تاپاجاقلار،
گیزلینده قالما گوًزل.
آغ آلما ، قیزیل آلما،
یوللارا دوزول آلما.
چیركین آل اصیل اولسون،
بد اصیل گوًزل آلما.
عزیزیم آلما قالا،
بوشقابا آلما قالا.
من سنی گیزلی سئودیم
كیم سالدی قال ماقالا؟
من عاشیغام اویان گول
اویان بولبول، اویان گول..
قوربان اوخومار گوًزه
آچ گوًزلرین،اویان گول.
آلمایام خورجوندایام
قارالار بورجوندایام.
ائل بیلیر،عالم بیلیر،
من سنین آردینجایام.
عزیزینم آلمادی،
یاناخلاری آلمادی.
قویما دوسلاریم دئسین :
بیر یار سئودی آلمادی.
یار گولون تئله باغلار،
كمرین بئله باغلار.
بولبول اوخور،گول آچیر،
یاشاسین بئله باغلار.
قایناقلار
[دَییشدیر]تورک خلق ادبیاتی - یازان: علیرضا صرّافی