مرتضی‌قلی خان شاملو

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
مرتضی‌قلی خان شاملو
آدمۆرتضاقولو خان شاملی

'ععشاملی مۆرتضاقولو خان حسن خان اوْغلوعع'-(1591-1649). شاعر، والی، خطتات

حیاتی[دَییشدیر]

ز­فر" ت­خل­لو­سو ایله شعر­لر ياز­میش مۆر­ت­زا­قو­لو خان شام­لو تخ­می­نن 1591-جی ایل­ده دۆن­يا­يا گل­میش، س­ف­وی حؤکم­دار­لا­رین­دان شاه س­فی (1629-1642) و ایکی شاه آب­با­سین (1642-1666) ها­کی­میي­ي­تی دؤو­رون­ده يۆک­سک دؤو­لت و­زی­ف­ل­رین­ده ایش­ل­میش، ائشی­کا­غا­سی­با­شی، دی­وان­ب­يی، قوْر­چو­با­شی، کئر­مان وی­لا­ي­تی وا­لی­سی، سئيخ س­فید­دین تۆر­ب­سی­نین مۆ­ت­ول­لی­سی اوْل­موش­دور. اؤزو­نون ياز­دی­غی کی­می، يۆز مین بئي­ته يا­خین فارس­جا شعر­ل­ری اوْلان شا­یر، يا­شی­نین ایخ­تی­يار چا­غین­دا، 1669-جۇ ایل­ده آذر­باي­جان تۆرک­ج­سین­ده شعر­ل­رین­دن ایبا­رت دی­وا­نی­نی تا­مام­لا­میش­دیر. اوْنون تۆرک­جه شعر­ل­رین­ده ه.­ن­وای، ش.ای.خ­تای و م.فۆ­زو­لی ت­سی­ری گؤ­رو­نور.

ز­فر دی­وا­نی­نین دی­با­چ­سین­ده، دئ­مک اوْلار کی، ن­وای دی­وا­نی دی­با­چ­سی­نین او­و­لی­نی تک­رار ائدیر. ن­وای دی­با­چ­سین­ده این­سا­نی دی­گر مخ­لو­قات­دان اۆس­تون يا­را­دیب اوْنا نیطق، شئ­یر ياز­ماق قا­بی­لیي­ي­تی وئ­رن يا­را­دا­نا شۆ­کور­لر اوْخو­يور: "شۆکر وا سی­پاس اوْل قوْ­دیر­غا کیم، چۆن آدام اوْسوْ­يیش-قوْ­هی­دین وۇ­جود اوْروْ­يی­شی اوْقوْه­لا­ری­غا جیل­وا بئر­دی. اینسوْن­نی سوْ­يیر ماخ­لو­قوْت­دین نۇتق شا­را­فی بی­لا مۇم­تاز قیل­دی.

رۆ­بای:

­ۇل کیم، چۆ جا­هوْن خیل­ق­تین اوْغوْز ائت­تی، سۆ­نی کیل­می­نی ناقش پار­دوْز ائت­تی.

اینسوْن خاي­لین نۇتق ایلا مۇم­تاز ائت­تی، نۇتق آه­لی­نی نازم ایلا سا­ناف­روْز ائت­تی".

ز­فر دی­وا­نی­نین دی­با­چ­سین­ده ب­زی سؤز و ایفا­د­ل­ری د­يیش­سه ده، مت­نی آذر­باي­جان تۆرک­ج­سی­نه اۇي­غون­لاش­دیر­سا دا، اوْنون ن­وای­دن به­ر­لن­م­سی شۆب­ه­سیز­دیر. "شۆک­رو سی­پا­سی نا­مو­ت­نا­هی اوْل قا­دی­ری-بی­چو­نه کیم، چۆن آدم آسا­يیش­گا­هی­دین مخ­لو­قات­دین بر­گو­زی­ده ائدیب نیت­قی-ش­ری­فی­نه مۆم­تاز قێل­دی.

رۆ­بای:

­وْل کیم، ج­هان خیل­ق­تین آغاز ائت­دی، سۆ­نی­نی کیلک­له نقش­پر­داز ائت­دی.

اینسا­نی قا­مو نیطق ایله مۆم­تاز ائت­دی، نیطق اه­لی­نی نظم ایله س­رف­راز ائت­دی."

ز­فر دی­وا­نی­نین دا­ها قێ­سا اوْلان دی­با­چ­سین­ده ن­وای دی­با­چ­سی ایله اۇي­غون گ­لن دی­گر يئر­لر ده وار­دیر.

ن­وای قی­ت­ل­رین­دن بی­ری­نی م­هم­مد پئي­غم­ب­ره حصر ائت­میش­دیر. بۇ­را­دا دئ­يی­لیر کی، قئي­ری خالق­لا­رین اوْنون دی­نی­نه ائتی­قاد ائت­م­سی اوْن­لا­را خئ­يیر­دیر. پئي­غم­ب­ری گۆ­ن­شه، این­سان­لا­ری ایسه اوْنون شۆا­لا­ری­نا بن­ز­دن شا­یر دئ­يیر کی، زر­ر­لر نه ق­در چوْخ اوْل­سا­لار دا، گۆ­ن­شه ما­نئ اوْلا بیل­مز­لر.

مۇ­هام­ما­دی آرا­بی شا­نی اوْن­دین آزام ائرور کی، نۇقس بوْل­غاي اۇلوس بوْل­سا ناف­يی­غا گوْ­يیل.

قۇ­ياش آشا­سی­غا لا­ما آن­دین اوْر­توق ائرور کی، زار­را کاس­را­تی بوْل­غاي زی­يا­سی­غا قوْ­يیل.

ز­فر بۇ شئی­ره ياز­دی­غی ن­زی­ر­سی­نه الا­وه ائت­دی­يی بیر بئيت­ده دئ­يیر کی، يال­نیز پئي­غم­ب­رین يوْ­لون­دا ف­نا مۆت­لق اوْلان­لار اوْنون بۆ­تون يا­را­دی­لی­شین س­ب­بی اوْل­دو­غو­نو بی­لیر­لر:

م­هم­م­دی-ار­بی شا­نی اوْن­دان آر­تیق­دیر کی، قئير میل­لت اگر اوْل­ما­يا اوْنا قایل.

گۆ­نش کی­می بۇ جا­ها­نی تۇ­توب­دور ان­وا­ری، ­ه­قیر زر­ره ن­دیر کیم، اوْلا اوْنا هایل.

اوْ­نون يوْ­لون­دا ف­نا مۆت­لق اوْل­ما­يان نه بی­لیر کی، اوْل­دور س­ب­بی کۆل­لی-آف­ری­نیش گیل.

همچی‌نین باخ[دَییشدیر]

خاریجی کئچیدلر[دَییشدیر]