عطارد
 Mercury in enhanced color, imaged by MESSENGER (2008) | |||||||||||||
| تعییناتلار | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| تلفوظ | /ˈmɜrkjəri/ ( ) | ||||||||||||
| صیفتلر | Mercurian,[۱] mercurial[۲] | ||||||||||||
| مدار خصوصیتلری[۵] | |||||||||||||
| Epoch J2000 | |||||||||||||
| Aphelion |
| ||||||||||||
| Perihelion |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
| مرکزدن چئخیشی | 0.205 630[۳] | ||||||||||||
| 115.88 d[۳] | |||||||||||||
فیرلانما سورعتینین اورتاسی | 47.362 km/s[۳] | ||||||||||||
| 174.796° | |||||||||||||
| تمایول |
| ||||||||||||
| 48.331° | |||||||||||||
| 29.124° | |||||||||||||
| اۇیدولار | None | ||||||||||||
| فیزیکی خصوصیتلر | |||||||||||||
اورتا شوعاع | |||||||||||||
| Flattening | 0[۷] | ||||||||||||
| |||||||||||||
| حجمی |
| ||||||||||||
| جرم |
| ||||||||||||
اورتا سیخیلیق | 5.427 g/cm3[۶] | ||||||||||||
آنی اینرسی فاکتورو | 0.346±0.014[۹] | ||||||||||||
| 4.25 km/s[۶] | |||||||||||||
سیدرال فیرلانما دؤورو |
| ||||||||||||
اوستوایی فیرلانما سورعتی | ۱۰٫۸۹۲ km/h (۳٫۰۲۶ m/s) | ||||||||||||
| 2.04′ ± 0.08′ (to orbit)[۹] (0.034°)[۳] | |||||||||||||
North pole right ascension |
| ||||||||||||
North pole declination | 61.45°[۳] | ||||||||||||
| آلبدو | |||||||||||||
| |||||||||||||
| −2.6[۱۲] to 5.7[۳][۱۳] | |||||||||||||
| 4.5–13″[۳] | |||||||||||||
| Atmosphere[۱۴] | |||||||||||||
سطح فیشاری | trace (≲ 0.5 nPa) | ||||||||||||
| حجم ترکیبی | |||||||||||||
.svg){kind=small}
مرکوری (سیمگه: .svg){kind=small}
) یا عطارد— گونش سیستمینده یئرلشن ان کیچیک و گۆنشه ان یاخین اوْلان گزه‌گن. داخیلی گزگنلره عایید اوْلان مرکوری گۆنش اطرافیندا ان هیز‌لا(سورعتله) حرکت ائدن گزگندیر و دؤوره‌سینی ۸۸ گۆنه تماملاییر. بۇنا باخمایاراق مرکوری اؤز اوْخو اطرافیندا چوْخ یاواش حرکت ائدیر. ۱ مرکوری گۆنو یئرده کئچن ۱۱۶ گۆنه برابردیر. مرکوری‌نین طبیعی پیکی(آیی) یوْخدور. گزگنین آدی روم میفولوژیسینده گلیر، تیجارت و خبر تانریسی حساب اوْلونان مرکوریدن قایناق‌لانیر.
مرکوری دئمک اوْلار کی، ایستی‌لییی قورویا بیلمه‌یه‌جک درجه‌ده چوْخ نازیک آتموسفر قاتینا صاحیب‌دیر. بۇ سبب‌دن ده گئجه و گۆندوز اوزلنمه‌سی زامانی گزگنین سطحینده کسکین ایستی‌لیک فرقلری یارانیر. مرکوری‌نین اکوادورونا(ایستیوا مدارینا) یاخین یئرلرده گۆندوز واختی ایستی‌لیک ۴۲۷ °سی-یه چات‌سا دا، گئجه واختی ایستی‌لیک -۱۷۳ °سی-یه قدر دۆشه بیلیر. مرکوری‌نین قۆطب بؤلگه‌لرینده ایستی‌لیک همیشه -۹۳ °سی-دن آشاغی اوْلور. مرکوری گۆنش سیستمی گزگنلری آراسیندا ان آز مییل‌لییه صاحیب اوْلان‌دیر. بۇنا باخمایاراق یؤرونگه‌سی(مدار) اللیپس فورماسیندادیر و گۆنش سیستمینه داخیل اوْلان گزگنلر ایچین‌ده ان کنارمرکزلی یؤرونگه(مدار)ه صاحیب‌دیر. گزگنین یؤرونگه‌سی(مداری)نین زامانلا داها دا کنارمرکزلی اوْلاجاغی و کنارمرکزلی‌لیک درجه‌سینین حال حاضیرکی گؤستریجی اوْلان ۰،۲۱-دن ۰،۵-ا یوکسله‌جه‌یی دوشونولور. مرکوری‌نین گۆنشه ان اۇزاق مسافه‌سی ان یاخین مسافه‌سیندن تخمیناً ۱،۵ دفعه چوْخ‌دور. مرکوری‌نین سطحی آغیر ضربه کراترلری ایله اؤرتولموش‌دور و بۇ باخیم‌دان بیزیم آیلا اوْخشارلیغی واردیر. سطحینده میلیارد ایللردیر کی، ژئولوژی فعالیّت دایانمیش‌دیر.
مرکوری‌نین گۆنش اطرافیندا حرکتی ایله اؤز اوْخو اطرافیندا حرکتی ۳:۲-یه رزونانس‌دادیر، یعنی گۆنش اطرافیندا هر اۆچ دفعه دؤنمه‌سی، اؤز اوْخو اطرافیندا ایکی دفعه دؤنمه‌سینه برابردیر. مرکوری ده ونوس کیمی یئر سماسیندا صوبح واختی و آخشام‌چاغی گؤرونور، آنجاق گئجه گؤرونمور. مرکوری ده آی و ونوس کیمی فازالارا صاحیب‌دیر. گۆنشه ونوسدان داها یاخین اوْلماسینا باخمایاراق، اۆزرینه دوشن گۆنش ایشیغینین جمعی ۱۰%-نی عکس اتدیردیین‌دن ونوسدان داها آز پارلاق گؤرونور. گۆنشه یاخین‌لیغی سببین‌دن مرکورینی یئردن مۆشاهیده ائتمک چتین‌دیر. مرکورینی مۆشاهیده ائتمک اۆچون ایکی کوسمیک ماموریت تشکیل اوْلونموش‌دور. بۇنلاردان ایلکی اوْلان مارینر ۱۰ کوسمیک گمیسی مرکوری‌نین قۇرولوشو، آتموسفری و مۆحیطی حاقیندا معلوماتلار توپلامیش‌دیر. ۲۰۰۸-نجی ایلین آقوست آیین‌دا اوزایا بوراخیلان مسنجر کوسمیک گمیسینین وظیفه‌سی گزگنین ماقنیت ساحه‌سی، کیمیوی ترکیبی و ژئولوژی‌سی حاقیندا معلومات توْپلاماق‌دیر.
بیرده باخ
[دَییشدیر]
- ^ Mercurian. Oxford University Press. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-12-20. یوْخلانیلیب2016-12-15.
- ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامwebsterوارد نشده است - ^ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامfactوارد نشده است - ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامmeanplaneوارد نشده است - ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامhorizonsوارد نشده است - ^ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامnasaوارد نشده است - ^ ۷٫۰ ۷٫۱ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامSeidelmann2007وارد نشده است - ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامMazarico2014وارد نشده است - ^ ۹٫۰ ۹٫۱ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامMargot2012وارد نشده است - ^ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامMallamaMercuryوارد نشده است - ^ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Vasavada, Ashwin R.; Paige, David A.; Wood, Stephen E. (19 February 1999). "Near-Surface Temperatures on Mercury and the Moon and the Stability of Polar Ice Deposits" (PDF). Icarus. 141 (2): 179–193. Bibcode:1999Icar..141..179V. doi:10.1006/icar.1999.6175. Figure 3 with the "TWO model"; Figure 5 for pole. 2012-11-13-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2017-08-10-ده یوخلانیب.
{{cite journal}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک) - ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامMallamaSkyوارد نشده است - ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامephemerisوارد نشده است - ^ Mercury Fact Sheet. NASA (22 December 2015). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 6 November 2015. یوْخلانیلیب27 January 2016.