چنگیزخان
چنگیزخان | |||||
---|---|---|---|---|---|
1st خاقان of the موغول ایمپیراتورلوغو (Supreme Khan of the Mongols) King of Kings | |||||
1st خاقان of the موغول ایمپیراتورلوغو | |||||
شاهلیق | Spring 1206 – ۱۸ اوت ۱۲۲۷ | ||||
تاج قویما | Spring 1206 in a kurultai at the اونون چایی، موغولیستان | ||||
سوْنراکی | Ögedei Khan | ||||
دوغوم | Temüjin[note ۱] likely 1162[۲] Khentii Mountains, Mongolia | ||||
اولوم | August 18, 1227[۳] (aged ت 65) | ||||
حیات یولداشی | Börte Üjin Khatun Yisui Kunju Khatun Khulan Khatun Yesugen Khatun Yesulun Khatun Isukhan Khatun Gunju Khatun Abika Khatun Gurbasu Khatun Chaga Khatun Moge Khatun | ||||
اوشاقلار | Jochi Chagatai Ögedei Tolui others | ||||
| |||||
سولاله | Borjigin | ||||
آتا | Yesügei | ||||
آنا | Hoelun |
چنگیز خان ـ بؤیوک موغول ایمپراتورلوغونون قوروجوسو.
آنادان اولماسی
اونون دونیایا گلمهسینی ودونیادان گئتمهینی بیرکیمسه بیلمیر آمّا نئچه ایل اختلافلا یازیلیب بعضیلری ۱۱۵۵ یا ۱۱۶۲ یا ۱۱۶۷ یازیبلار کی او دونیایا گلدی و بیلینمیر کی نئجه بؤیودو و اوشاقلیغی نئجه ایدی.
اوشاقلیغی
بئله بیلینیر کی اونون آتاسی تورکلر الینده اؤلدو و تورکلر اونون آتاسین اؤلدوروب و ائلین قیردیلار. اونون آتاسی اویغور تورکلری ایله وروشدو و اویغورلار اونلاری اؤلدوردولر. آتاسی یسوگی موغوللارین قیرات ائلینین سرکردهسی ایدی. قیرات یا کیناد ائلی یازیلیب کی تورکلرین یوردونا و اؤلکهسینه یورودولر و ایستهدیلر کاشغری آلسینلار آمّا اویغورلار اونلاری اؤلدوروب و اونلارین ائللرینده قیرغین سالدیلار. موغوللار داغلارا کؤچدولر و یئرلرینی اویغورلار آلدیلار آمّا نئچه ایل سونرا تیموچین موغوللارین باشچیسی اولدو و آتاسی یسوگینین قانین آلماغا کاشغره یوروش ائتدی.
چنگیزین آتاسی اؤلندن سونرا آونگ خان موغوللارین باشچیسی اولدو و چنگیزی بؤیوتدو. چنگیز آونگ خانین قوشونوندا یاخشی وروشدو آمّا قیراتلار ایستهدیلر کی آونگ خان باشچیلیغی چنگیزخانا کی یاسوگینین اوغلو ایدی قایتارسین آمّا آونگ خان اونلارین سؤزونه باخمادی و چنگیز آونگ خانی شکست وئردی. آونگ خان کاشغره قاچدی و اوردا اونو اؤلدوردولر. چنگیزخان نئچه دفعه اویغورلارلا وروشدو و اونلاری شکست وئردی. اونا گؤره بوتون موغوللار ۱۲۰۶-نجی میلادی ایلده(۶۰۲) قورولتایدا چنگیزخانی موغوللارین بؤیوک خانی ائتدیلر و اونون آدینی چنگیز قویدولار. چنکیز یا دونگیز یا تنگیز دونیا معناسی وئریردی یانی تنگیزخانی (دنیاخانی) تنگیز یا دونگیز موغول دیلینده اؤلکه و دونیا معناسی وئریر.
دونگیزخانی
چنگیز یا تنگیزخان موغوللاری بیر قوشوندا بیرلشدیردی و باشچیلاری ایشدن سالدی و اونلارین یرئینه اؤز باشچیلارینر قویدو و باشچیلارا یوز باشی، مین باشی و اون باشی درجهسی وئردی و قوشونون هرهسینه بیر نیظامدا ایش وئردی. او کاشغری آلدی و چین چؤللرینه گئتدی و قوشونون چین چؤلونده چوْخالتدی. اونون اوغوللاری اونون یولون گئتدیلر و نوهسی هلاکوخان آتاسینین دئدیگینه گؤره تورکلری دوشمان بیلدی. باشدا تورکلری قیرماغا باشلادی آندذایچدی کی هاردا بیر تورک گؤرسه اونو اؤلدورسون آمّا سوندا بۇ ایشدن ال چکدی و تکجه تورکلرین قوللوغونو و آوارا اولماغینی ایستهدی. او تورکلری کاشغرده اورومچودا و گوبی چؤلونده قیردی و اونلار چین حؤکومتینه گئتدیلر. او چینده، منچوریده و تبتده اولان تورکلری قیردی و سوندا سلجوق تورکلرینین و اوغوز تورکلرینین یوردونا ال آتدی و اوغوز تورکلرینی اؤلدوردو. سوندا اوشارلارین یوردونا گئتدی و نیشابوردا بوتون اوشارلاری قانا بویادی. تورکلرین دالیسیجا خوراساندا و کیرماندا قیرغین سالدی و آراگی تورکلرین آراگ (ری) و قومدا و همداندا اؤلدوردو. سوندا باتی آراگیلری اربیلده و بغداددا اؤلدورمک اۆچون گئتدی و آذربایجاندا قوتتی و ماننا تورکلرین اؤلدوردو و کاشاندا کاسان تورکلرین قیرماقا باشلادی. آنادولودا و گوموشقایادا(دمشقده) بوتون تورکلری قیلینجدان گئچیردی و دوغو اوروپادا باشقیر و قیبچاق و هونقاریا تورکلرینه دانوب چایینین بویوندا یورودو. اونلار تورکلرین بوتون یوردلارین آلدیلار آمّا سوندا تورکلر اونلارین اؤلکهلرینده قول اولدولار و بئله اولدو کی تورکلر اونلارین حؤکومتینی اله کئچیریب و بوتون باشچیلاری تورکلردن اولدولار.
موغوللار وکاسان (غازان) تورکلری
کاسان تورکلری قبول ائتدیلر کی موغوللار اگر اونلاری اؤلدورمهسه اونلارا قول اولسونلار و بئله اولدو کی موغوللار کاساندا (قزوینده) بیر قصرصاحبی اولدولار. کاسان تورکلری موغول باشچیلارین کازوین یا غازوینه گتیردیلر و اورادا وزیرلر و ایش گورنلر کاسان یا غازان تورکلریندن اولدولار. بئلهلیکله هلاکو اؤلندن سونرا ارخون غازان تورکلرینه باغلی اولدو و ارخون اؤز قارداشلارینین وروشماسیندا غازان تورکلریندن یاردیم ایستهدی وحؤکومت غازان یا کاسان تورکلرینین الینه دوشدو.
اؤلومو
تیموچینین اؤلومو تاریخده بللی اولماییب. تاریخ اونا گؤره هئچ زاد بیلمیر اونون ۴ اوغلو وار ایدی: جوجی، جغتای، اوگتای و تولی. هلاکو تولی خانین اوغلو ایدی.
نوتلار
- ^ /təˈmuːdʒɪn/;
Mongolian: Тэмүжин Temüjin [tʰemutʃiŋ] ( );
[Temüjin] خطا: [undefined] خطا: {{Lang}}: متن یوخدور (کؤمک): متن ده ایرییازی ایشارهلهمهسی وار (کؤمک);[۱]
(چینجه:{{{1}}}) - ^ (چینجه:{{{1}}})
قایناقلار
وبسایتلار
- ^ "Central Asiatic Journal". Central Asiatic Journal. O. Harrassowitz. 5: 239. 1959. July 29, 2011-ده یوخلانیب.
- ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>
نامعتبر؛ متنی برای ارجاعهای با نامbirth
وارد نشده است - ^ Ratchnevsky, Paul (1991). Genghis Khan: His Life and Legacy. Blackwell Publishing. p. 142. ISBN 0-631-16785-4.
It is possible, however, to say with certainty that Genghis Khan died in August 1227; only in specifying the actual day of his death do our sources disagree.
کیتابلار
- Hildinger, Erik (1997). Warriors Of The Steppe: Military History Of Central Asia, 500 BC To 1700 AD. Cambridge, England: Da Capo Press. ISBN 978-0-7867-3114-5.
- Jacobs, Steven L. (1999). "Genghis Khan". In Charny, Israel W. (ed.). Encyclopedia of Genocide: A-H (in انگلیسی). Vol. 1. Santa Barbara: ABC-CLIO. pp. 247–248. ISBN 978-0-87436-928-1.
- Jonassohn, Kurt; Björnson, Karin Solveig (1999). "Genocides During the Middle Ages". In Charny, Israel W. (ed.). Encyclopedia of Genocide: A-H (in انگلیسی). Vol. 1. Santa Barbara: ABC-CLIO. pp. 275–277. ISBN 978-0-87436-928-1.
- Lane, George (2004). Genghis Khan and Mongol Rule. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-32528-1.
- Man, John (2004). Genghis Khan: Life, Death and Resurrection. London, England; New York, NY: Bantam Press. ISBN 978-0-593-05044-6.
- Ratchnevsky, Paul (1991). Thomas Nivison Haining (ed.). Genghis Khan: His Life and Legacy [Čingis-Khan: sein Leben und Wirken]. Translated by Thomas Nivison Haining. Oxford, England; Cambridge, Massachusetts: B. Blackwell. ISBN 978-0-631-16785-3.
آرتیق اوخو
کیتابخانا منبعلری چنگیزخان حاقیندا |
- Brent, Peter (1976). The Mongol Empire: Genghis Khan: His Triumph and His Legacy. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-77137-1.
- Bretschneider, Emilii (2002). Mediæval Researches from Eastern Asiatic Sources; Fragments Towards the Knowledge of the Geography & History of Central & Western Asia. This Elibron Classics book is a facsimile reprint of an 1888 edition by Trübner & Co., London. Adamant Media Corporation. ISBN 978-1-4021-9303-3.
- Cable, Mildred; French, Francesca (1943). The Gobi Desert. London, England: Landsborough Publications.
- Chapin, David (2012). Long Lines: Ten of the World's Longest Continuous Family Lineages. ISBN 978-1-60264-933-0.
{{cite book}}
:|website=
ignored (کؤمک)CS1 maint: location missing publisher (link) - Charney, Israel W. (1994). Genocide: A Critical Bibliographic Review. New York, NY: Facts on File Publications.
- Farale, Dominique (2002). De Gengis Khan à Qoubilaï Khan : la grande chevauchée mongole. Campagnes & stratégies (in فرانسوی). Paris, France: Economica. ISBN 978-2-7178-4537-2.
- Farale, Dominique (2007). La Russie et les Turco-Mongols : 15 siècles de guerre (in فرانسوی). Paris, France: Economica. ISBN 978-2-7178-5429-9.
- "Genghis Khan". Funk & Wagnalls New Encyclopedia. World Almanac Education Group. 2005. January 13, 2006-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. May 22, 2008-ده یوخلانیب.
{{cite encyclopedia}}
:|archive-date=
/|archive-url=
وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک) via the Internet Archive's copy of the History Channel website. - Smitha, Frank E. Genghis Khan and the Mongols. Macrohistory and World Report.
- Kennedy, Hugh (2002). Mongols, Huns & Vikings. London: Cassell. ISBN 978-0-304-35292-0.
- Kradin, Nikolay; Skrynnikova, Tatiana (2006). Imperiia Chingis-khana (Chinggis Khan Empire) (in روسی). Moscow, Russia: Vostochnaia literatura. ISBN 978-5-02-018521-0. (summary in English)
- Kradin, Nikolay; Skrynnikova, Tatiana (2006). "Why do we call Chinggis Khan's Polity 'an Empire'". Ab Imperio. 7 (1): 89–118. doi:10.1353/imp.2006.0016. 5-89423-110-8.
- Lamb, Harold (1927). Genghis Khan: The Emperor of All Men. New York, NY: R. M. McBride & company.
- Lister, R. P. (2000). Genghis Khan. Lanham, Maryland: Cooper Square Press. ISBN 978-0-8154-1052-2.
- Man, John (1999). Gobi: Tracking the Desert. London, England; New Haven, CT: Weidenfeld & Nicolson; Yale University Press. ISBN 978-0-7538-0161-1.
- Martin, Henry Desmond (1950). The Rise of Chingis Khan and his Conquest of North China. Baltimore: Johns Hopkins Press.
- May, Timothy (2001). Mongol Arms. Explorations in Empire: Pre-Modern Imperialism Tutorial: The Mongols. San Antonio College History Department. آرشیولنیب اصلی نۆسخهدن on 2008-05-18. یوْخلانیلیب2020-05-03.
- Morgan, David (1986). The Mongols. The Peoples of Europe. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-17563-6.
- Stevens, Keith. شابلون:PDFWayback Retrieved May 22, 2008.
- Stewart, Stanley (2001). In the Empire of Genghis Khan: A Journey among Nomads. London, England: Harper Collins. ISBN 978-0-00-653027-5.
- Turnbull, Stephen (2003). Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190–1400. Oxford, England: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-523-5.
- Valentino, Benjamin A. (2004). Final Solutions: Mass Killing and Genocide in the Twentieth Century. Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-3965-0.
- Juvaynī, Alā al-Dīn Atā Malik, 1226–1283 (1997). Genghis Khan: The History of the World-Conqueror [Tarīkh-i jahāngushā]. Translated by John Andrew Boyle. Seattle, WA: University of Washington Press. ISBN 978-0-295-97654-9.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link)- Juvaini, 'ala-ad-Din 'Ata-Malik (1958). History of the World-Conqueror. Translated by John Andrew Boyle. Cambridge, MA: Harvard University Press. p. 361. April 16, 2012-ده یوخلانیب.
- Rashid al-Din Tabib (1995). Sheila S. Blair (ed.). A Compendium of Chronicles: Rashid al-Din's Illustrated History of the World Jami' al-Tawarikh. The Nasser D. Khalili Collection of Islamic Art, Vol. XXVII. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-727627-3.
- Rashid al-Din Tabib (1971). The Successors of Genghis Khan (extracts from Jami' Al-Tawarikh). UNESCO Collection of Representative Works: Persian heritage series. Translated by John Andrew Boyle from the Persian. New York, NY: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-03351-0. 2011-09-14-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2020-05-03-ده یوخلانیب.
{{cite book}}
:|archive-date=
/|archive-url=
وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک) - The Secret History of the Mongols: A Mongolian Epic Chronicle of the Thirteenth Century [Yuan chao bi shi]. Brill's Inner Asian Library vol. 7. Translated by Igor de Rachewiltz. Leiden, South Holland; Boston, MA: Brill. 2004. ISBN 978-90-04-13159-0.
ائشیک باغلانتیلار
- Genghis Khan (Mongol ruler) بریتانیکا بیلیکلیکینده
- Genghis Khan on In Our Time at the BBC
- Welcome to The Realm of the Mongols
- Parts of this biography were taken from the Area Handbook series at the Library of Congress
- Estimates of Mongol warfare casualties
- Genghis Khan on the Web (directory of some 250 resources)
- The History of Genghizcan the Great, First Emperor of the Antient Moguls and Tartars
- Why Genghis Khan was good for the planet. The Guardian. January 26, 2011.
- "Genghis Khan's Secret Weapon Was Rain", National Geographic, Roff Smith, March 10, 2014
چنگیزخان House of Borjigin (1206–1635) دوغوم: ت 1162 اؤلوم: 1227
| ||
Regnal titles | ||
---|---|---|
قاباقکی Hotula Khan |
Khagan of Khamag Mongol 1189–1206 |
Khamag Mongol ended, succeeded by موغول ایمپیراتورلوغو |
New title Mongol Empire established
|
خاقان of the موغول ایمپیراتورلوغو 1206–1227 |
سونراکی تولی خان As regent |
- Mongolian دیلی سؤزجوکلو مقالهلر
- CS1 انگلیسی-language sources (en)
- سیاس۱ خطالاری: periodical ignored
- CS1 maint: location missing publisher
- CS1 فرانسوی-language sources (fr)
- CS1 روسی-language sources (ru)
- CS1 maint: multiple names: authors list
- WorldCat Entities شناسهسیله مقالهلر
- BNC شناسهسیله مقالهلر
- LNB شناسهسیله مقالهلر
- NLG شناسهسیله مقالهلر
- PLWABN شناسهسیله مقالهلر
- VcBA شناسهسیله مقالهلر
- CINII شناسهسیله مقالهلر
- TePapa شناسهسیله مقالهلر
- DTBIO شناسهسیله مقالهلر
- TDVİA شناسهسیله مقالهلر
- چنگیزخان
- ۱۲۲۷-جی میلادی ایلده اؤلنلر