باکتری

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
کولرا باکتریسی

باکتری‌لر - تک‌سلولی میکرو اورقانیزم لردیر. پروکاریوتیک میکرواورقانیزم‌لرین اکثریتینی تشکیل ائد‌ن قروب‌دور. بؤیوکلوکلری ۰،۱ - ۱۰ µم آراسیندادیر. باکتری‌لرین دونیا اوزرین‌ده ۳،۵ میلیارد ایلدیر یاشادیقلاری بیلینمک‌ده‌دیر. دونیادا ان چوخ یاییلمیش اورقانیزملردیر و یئرنده یاشاییشین داوام ائتمه‌سی اۆچون بؤیوک اؤنم تشکیل ائتمکددیرلر.

باکتری‌لرین موختلیف‌لیگی[دَییشدیر]

بیر قرام توپراقدا تخمیناً ۴۰ میلیون، ۱ میلی‌لیتر شیرین سودا ده ۱ میلیون قدر باکتری سلولی تاپیلیر. یئرنده‌کی توپلام باکتری کوتله‌سی بوتون مؤوجود بیتکی و حئیوان جمعیندن داها چوخ‌دور[۱]. یاشادیقلاری موحیط شرایطیندن آسلی اولاراق باکتری لر گئنیش موختلیف‌لیه مالیک‌دیر. اونلار سلوللرینین فورماسی، تنفوس قیدالانما و دیگر خصوصیتلرینه گؤره ده بیر بیریندن فرق‌لنیر. قیدالانما تیپ‌لرینه گؤره باکتریلر آوتوتروف و هتروتروف باکتری لرا بؤلونور.

آوتوتروف باکتری‌لر[دَییشدیر]

آوتوتروف باکتری لر کربون قازینی منیم‌سه‌یه‌رک و کربون‌دان ایستیفاده ائد‌رک آلی مادده‌لر یاراتماق قابیلیتینه مالیک‌دیر. غئیری-آلی ماددهلردن عضوی مادده‌لر سینتئز ائتمه قابیلیتینه مالیکدیرلر. بونلار اؤزلری ده انرژی‌دن ایستیفاده‌سینه گؤره ایکی قروپا، فوتوتروف و شیموتروف باکتری لرا بؤلونور.

فوتوتروف باکتری‌لر[دَییشدیر]

یاشیل بیتکی کیمی، فوتوسینتز پروسِسینی حیاتا کئچیره‌رک اورقانیک بیلشیکلر سینتز ائدیر. اونلار انرژی منبعی کیمی گونش انرژیسیندن ایستیفاده ائدیرلر. بو باکتری لر یاشیل و قیرمیزی باکتری لر، همچینین سیانو باکتری لر عاییددیر. لاکین دیگر فوتوسینتزائدیجی باکتری لردان فرق‌لی اولاراق، سیانوباکتری لر دوغال چئوره ده اوکسیژن قازی خاریج ائدیر.

شیموتروف باکتری لر[دَییشدیر]

فوتوتروفلار کیمی ، غئیری-عضوی مادده‌لردن عضوی مادده‌لر سینتز ائدیر (مثلاً، دمیر و کوکورد باکتری لری).

هتروتروف باکتری لر[دَییشدیر]

هتروتروف باکتری لر ده کربونو یالنیز حاضیر اورقانیک بیرلشمه‌لردن منیم‌سه‌ییر. باکتری لرین اکثریتی هتروتروف یوللا قیدالانیر. لازیم اولان اورقانیک بیلشیکی خاریجی موحیط‌دن آلیر. بو سبب‌دن پارازیت و ساپروفیت باکتریلره بؤلونور. پارازیت باکتری لر دیگر جان‌لیلاردا پارازیت‌لیک ائد‌رک اونلارین اورقانیک بیلشیکی ایله قیدالانیر، نتیجه‌ده نوخوشلوق تؤره‌دیر. بیتکی، حئیوان و اینسانلاردا خسته‌لیک تؤره‌دن بیر چوخ پارازیت باکتری لرا راست گلینیر. ساپروفیت باکتری لر اورقانیک قالیقلارلا قیدالانیر. ایفراز ائتدیکلری مادده‌لرله اؤلموش جانلی‌لارارین پارچالانماسیندا و چئورومه‌سی پروسسینده ایشتیراک ائدیر. هتروتروف چورونتو باکتری لری بیتکی و حئیوان قالیقلارینی چوروده‌رک مینراللاشدیریر. ساپروفیت باکتری لرا قیجقیرما باکتری لری دا عاییددیر.

قایناق‌لار[دَییشدیر]

  1. ^ Whitman WB, Coleman DC, Wiebe WJ (1998). "Prokaryotes: the unseen majority". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (12): 6578–83. Bibcode:1998PNAS...95.6578W. doi:10.1073/pnas.95.12.6578. PMC 33863. PMID 9618454.