گوج

گۆجلر ایتله‌مه یا دا چکمه اولاراق تانیملانؽر. کۆتله‌چکیمی، مغناطیس و یاکۆتله‌نین ایومه‌لنمسینه  سبب اولان هر هانسی بیر شئی قووت‌ین ندنی اولا بیلیر.

گۆج یوخسا قۆوّه،‌ فیزیک‌ده کۆتله‌لی بیر جیسمه حرکت قازاندیران ائتکی‌دیر. هم یؤنۆ (جهت) هم‌ده بؤیۆکلوگو اوْلان گۆج وئکتورئل بیر نئجه‌لیک‌دیر. نیوتون‌ون ایکینجی یاساسینا گؤره ثابیت کۆتله‌لی بیر جیسم، اۆزرینه اویقولانان نئت گۆجله دوغرو(بیر جهت‌ده اولان) جیسمین کۆتله‌سی ایله ترس‌اورانتؽ‌لؽ بیر شکیل‌ده سۆرعت‌لنیر. بیر جیسمه اویقولانان نئت‌قووت جیسمین قازاندیغیدئوینیرلیگین زامانا باغلی دییشیمینه ائشیت‌دیر(مساوی).

اۆچ بویوت‌لو شئیلر اویقولانان گۆج ده نسنه‌نین دؤنمه‌سینه، شکلینین بوزولماسؽنا،‌باسؽنجدا دییشمه و بعضی حالتلرده حجمین دییشمسینه سبب اولا بیلیر. بیر محور اطرافؽندا دؤنمه سۆرعتینتده دییشیمه سبب اولان گۆج اییلیمینه توْرک دئییلیر. دئفورماسیون(شکیل دییشیلمه‌سی) و باسؽنج بیر نسنه اۆچونده‌کی ائتکیلیین قووت‌لرین سونودور.

گۆج وئکتورئل بیر بؤیۆکلۆک‌دور. اونا گؤره وئکتورلارا ایلگیلی بۆتون خوصوصیتلر گۆجلر اۆچونده گئچرلی‌دیر. گۆج "F" حرفی‌ایله گؤستریلیر و "دینامومتر" ایله اؤلچۆلور.

قووت آنلامؽ ایلک اولاراق کلاسیک مکانیگین ایکینجی حرکت یاساسؽندا گؤرۆلمکده‌دیر. بیر جیسمین اۆزرینده ائتکیین بیر نئت‌قووت‌تین اونون دئوینیرلیگین دییشمسینه ندن اولور. قووت‌ین SI بیریم سیستمینده نیوتون‌دور. نیوتون بیریمی قیساتیلماسی "N" دیر.

اونا گؤره:

${\vec {F}}={{d{\vec {p}}} \over {dt}}$

دئوینیرلیک p=mv ایله:

${\vec {F}}={{dm} \over {dt}}v+m{{dv} \over {dt}}$ گئچرلی‌دیر.

کۆتله  "m" دییشمزسسه (اؤرنک اۆچون راکئت‌لر دییشیر) ${{dm} \over {dt}}=0$ اولدوغوندان قووت اۆچون جۆمله‌نین یالنیز ایکینجی قؽسمی اؤنملی‌دیر.

قووت (${\vec {F}}$), کۆتله m,ایومه‌ده ${\vec {a}}$ , اولماق اۆزه‌ره:

${\vec {F}}=m{\vec {a}}$

شکلینده ایفاده ائدیلیر. بیریمی‌ده نیوتون یا دا ${\frac {kg\cdot m}{s^{2}}}$' دیر.