یوهان قوتنبرق
یوهان قوتنبرق (آلمانجا: Johannes Gutenberg) انسانیت تاریخینده ایلک دفعه اولاراق متال لؤحه لرین کؤمکی ایله کیتاب چاپ ائتمه اصولونو ایلین آلمان ایختیراع چی سی اولموشدور.
کیتاب چاپیندا حرکتلی متال لؤحه لرین تطبیقی اینقلاب تؤره دیر. آوروپادا کیتاب ایستحصالی گوجله نیر و بوتون دونیایا گئنیش یاییلماغا باشلاییر. او رنسانس دؤورونون آچاری حساب ائدیلیر. قوتنبرقین ایلک چاپی اولان اینجیل (Bibliya) اؤز یوکسک کیفیتی ایله مشهور دور.
یوهان قوتنبرق تخمینا ۱۳۹۷، ۱۴۰۰ – جی ایللرده ماینس (Mayns) شهرینده آنادان اولموشدور. اونون آتاسی جناب گئنس فلایش (Qensflayş) تیجارت ده چالیشیردی. او دؤورون دبینه گؤره یوهان گئنس فلایش اؤز سوی آدینی دییشه ره ک واختیلکه () یاشادیقلاری یئرین آدینی گؤتورور. ۱۴۱۱ – ۱۴۲۰ – جی ایللرده قوتنبرق عایله سی پاتریشیا و وطن داشلار آراسیندا باش وئرمیش مناقیشه یه گؤره ماینسدان استراسبورگ شهرینه کؤچورلر. بورادا او عمرونون چوْخ حیصّه‌سینی کئچیر ه ره ک داشلارین پارداقلانماسی، و گوزگولرین حاضیرلانماسی ایله مشغول اولور.
۱۳۴۰ – جی ایل کیتاب چاپینین ایختیراع سی ایلی حساب اولونور. قدیم سندلره گؤره، ۱۴۴۴ – ۱۴۴۶ – جی ایللرده پروکوفی والدفوگئل (prokofiy Valdfoqel) گیزلی مکتوبدا باشقالاری ایله القیه علاقه گیره ره ک "سونی مکتوبون " سیرلرینی ساتماغا چالیشیر.
قوتنبرقین گنیال (genial) ایختراع سی اوندان ایعبارت ایدی کی، او متال حرفلری ترسینه اولاراق متالدان قاباریق شیکیلدن حاضیرلاییر. بۇ حرفلردن ییغیلان متن لری او سونرا کاغیذین اوزه رینه چاپ ائدیر ایختراع نی گئنیش تطبیق ائتمک اۆچون اونون وسایتی (vəsaiti) چاتمیر.
۱۴۴۸- جی ایلده ماینسا قاییدان قوتنبرق یوهان فاوست ایله مقاویله باغلاییر و اونا ۶٪ و گونده لیک ۸۰۰ گولدن پول اؤده مک له متبه انینین ؟(mətbəəninin) شریکلی صاحیبی اولورلار. قوتنبرق اساس کاپیتالی حیصّه – جیسسه آلیردی. دؤوریینده () پولو آرتماسی ایله فاوست تدریجاً اوزاق لاشیر و ۱۴۵۲- جی ایلده واختی – واختیندا ۸۰۰ گولدننین اؤده نیلمه سینه گؤره ایللیک حاققدان آزاد اولونور.
کیچیک مالیه وسایتی و هئچ بیر تجروبه یه مالیک ایشچیلرله قوتنبرق بؤیوک نایلییت (nəailiyyət) الده ائدیر. ۱۴۵۶ – جی ایلده او ۵ موختلیف فورمادا حرفلر تؤکور و الیا دوناتین لاتین قرامرینی (qrammatikasını) و ایکی اینجیلی چاپ ائدیر.
قوتنبرق چاپ ایشیندن گلیر گلنه قدر اوزون مدت شریکینه پول وئرمکدن بویون قاچیریر. فاوست اونو محکمه یه وئره ره ک فایزلرین (faizlərin) اؤدنیلمه سینی طلب ائدیر. محکمه ده او اودوزو و مطبع بوتونلوک له فاوستا کئچیر و قوتنبرق هر شیی تزه دن باشلامالی اولور. او سونرا وطنینه قوتنبرقه قاییدیر و اورادا یئنی جاپ مطبع سینین آچیلماسی ایله مشغول اولور.
مایس ده یاشایان حقوق شناسی دکتور. کونراد هومری ایله قوْتنبرق آراسینداکی راضی لاشمایا اساساً ۱۴۶۸ – جی ایلده او چاپ مطبعه سی یارادیر. ۱۴۶۵ – جی ایلده قوتنبرق ناساو زاده گانی طرفیندن سارایا گؤتورولور. اونا ایللیک پالتار، شراب، بوغدا وئریلیر و وئرگیلردن آزاد اولونور.
قوتنبرق عمرونون سونونا کیمی ماینس دا یاشاییر. ۱۴۶۸ – جی ایلده او وفات ائدیر. وفاتیندان سونرا اونون دقیق هارادا دفن اولونماسی معلوم اولمادیغیندان قبری معلوم دئییلدیر.
ائشیک باغلانتی‌لار
[دَییشدیر]- قوتنبرق اینجیلی ، الکترون شکیلده
- قوتنبرق موزه سی ، ماینس
- قوتنبرق کیتاب چاپی Archived 2017-09-19 at the Wayback Machine.
- قوتنبرق موزه سی Archived 2022-01-30 at the Wayback Machine.