تسونامی
تسونامی یوخسا سونامی (اینگیلیسجه. Tsunami، ژاپونجا. 津波 ) اوقیانوسدا زلزله (یئر تیترَمه سی) اثرینده یارانان سو دالغاسی‌دیر. زلزله‌نین گوجون‌دن آسیلی اولاراق سونامی دالغاسینین بؤیوکلوگو آرتیر و قورودا یاشایان اینسانلارین یاشاییشینا خطرلی اولور. ایندونزیده 2004-جو ایلده هیند اوقیانوسوندا باش وئرن زلزله نتیجه‌سینده بؤیوک دالغالار یارانیب چوخلو اینسان‌لاری هلاک ائتمیشدیر.
سونامی سؤزجوگونون معناسی
[دَییشدیر]
"تسونامی" سؤزو ژاپون دیلینده لیمان(بندر) دالغاسی آنلامیندادیر.
سونامی‌نین یارانماق نَدنی
[دَییشدیر]تسونامی بیر دالغادان عیبارت اولمور، بیر نئچه دالغالار آردیجیللیغی‌دیر. بؤیوک تسونامی ده بۇ دالغا آردیجیللیغی بیر ساعات‌دان چوخ داوام ائده بیلر و بۇ دالغالارین شیددتی و بؤیوکلوگونون گئتدیکجه آزالاجاغینا ضمانت وئریلمیر. تسونامی‌نین باش وئرمه سببی دنیزآلتیندا اوزوئرن زلزله‌لردیر. تسونامی‌نین شیددتی اونون نه قدر درینلیکده باش وئرمه‌سیندن آسیلی‌دیر.
تسونامیلرین یوزدَه 80ـی بؤیوک اوقیانوسوندا باش وئریر. دنیزآلتینداکی زلزله‌لرین تسونامییه گتیریب چیخارماغی تئوری سینی بیرینجی دفعه یونان تاریخچی‌سی تیوسیدیدس، طرفیندن کشف ائدیلیب.
وولکانیک پارتلاییشلار، بؤیوک سوروشمه‌لر، دنیزآلتینداکی نوکلییر پارتلاییش‌لاری و تروپیک (ایستیوا) قاسیرغالار دا تسونامی مئیدانا گلمه‌سینه سبب اولا بیلر. میانمار 2008-جی ایلده باش وئرمیش تسونامی بؤیوک داغینتی‌لارا سبب اولموش و 200 مینه یاخین اینسان اؤلدورموشدور.
اوقیانوسدا تسونامی دالغالارینین اوجالیغی بیر متر قدردیر، دالغا اوزونلوغو، یعنی ایکی دالغا آراسینداکی اوزاقلیق 40 متره قدردیر. دالغالارین سورعتی ایسه ساعتتدا 800 کیلومتردیر.
تسونامی اوقیانوسون دایاز بؤلگه‌لرینه چاتدیقجا، دالغا اوزونلوغو دارالار واوجالیغی آرتار، سورعتی ده آزالاراق ساعتدا 80 کیلومتره دوشر.
تسونامینی قاباقدان تخمین ائتمک اولماز. ساحیلدَکی سولار بیردن چکیلسه، بیر نئچه دقیقه اول‌دن تذکور وئرمک مومکون‌دور.
2004-جو ایلده هیند اوقیانوسوندا باش وئرن تسونامیده یوخاری‌داکی ایطلاعاتی ایستیفاده ائدن 10 یاشینداکی اینگیلیسلی تیللی اسمیت، یوزه یاخین آدامین حیاتینی قورتارمیشدیر. ساحیل سولارین دالی چکیلمه‌سی‌نین تسونامی گؤستریجی‌سی اولا بیلَجگینی اؤیرنَن اسمیته، عاییله‌سی و اطرافینداکی‌لارین خلاص اولماسینی تامین ائتمیشدیر. تیللی اسمیته، داها سونرا ب.م.ت-ده بۇ موضوعو ایله ایلیشکیلی چیخیش ائتمیشدیر.
قایناقلار
[دَییشدیر]لاتین الیفباسیندا آذربایجان تورکجه‌سی ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Tsunami»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۲۰۱۶ ژانویه سی نین ۱۷جی گونو تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).